ardahanevi - ARDAHAN EKONOMİSİ

Hayvan Varlığı ve Hayvansal Üretim Ardahan ili ekonomisinin temeli ve halkın tek geçim kaynağı hayvancılıktır. İl’de büyükbaş hayvancılık, küçükbaş hayvancılık, arıcılık, aile tipi kanatlı yetiştiriciliği ve sınırlı olarak su ürünleri yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Hayvanc

ılık içerisinde de büyükbaş hayvancılık ön planda gelmektedir. İlin sığır varlığı son 15 yılda ortalama 250.000 baş olarak gerçekleşmiştir. Günümüz itibariyle ülke sığır varlığının %2,60’ına tekabül etmektedir.

İlimizde sığır yetiştiriciliği geleneksel ve ilkel koşullarda (ekstansif) yapılagelmektedir. Yapılan bu hayvancılık, en büyük desteğini ilin sahip olduğu kaliteli çayır-mera alanlarından almaktadır. Bilindiği gibi il yüzölçümünün %59’unu birinci sınıf mera alanları oluşturmaktadır.

Bütün bu de

ğerlendirmeler neticesinde Ardahan ilinin sahip olduğu en önemli iki ekonomik kaynağın; meralar ve hayvan yetiştiriciliği olduğu ortaya çıkmaktadır. Ancak sahip olunan bu iki önemli potansiyelin yeterince değerlendirilmediği ortadadır.

Ardahan için hazine niteli

Resim.1 Ardahan

Ardahan ili için en önemli ikinci potansiyel ekonomik kaynak; büyükba

ş hayvan üreticiliğidir. Burada hayvan besiciliği demedik, çünkü bu manada henüz bir gelişme görülmemektedir.

Resim.2

İl Dışına Nakledilen hayvanlar

Ancak bunun içinde kurbanl

ık olarak yıllara göre değişmekle birlikte, ortalama 10.000 ile 15.000 arası büyükbaş hayvanın, yine il dışına pazarlanmak üzere, düşük düzeyli besisi yapılmaktadır.

Tablo 1. Türkiye, Ardahan S

Kaynak: D

Olu
şan Kayıplar

Üretilen hayvanlardan besi materyali olabilecek 1-3 yaş arası erkek sığırlar 3-4 aylık mera besisinden sonra gerekli besi olgunluğu sağlanmadan il dışına satılmaktadır. Neticede, oluşan kayıplar şöyle sıralanabilir;

İl içi pazara yönelik 1-2 yaş arası erkek hayvanlara aşırı talep olmaktadır. Bu nedenle bu grup hayvanların taban fiyatı aşırı yükselmektedir. Yüksek fiyatla alınan genç hayvanlar elde tutulduğu süreçte, tek kazanımı doğal büyümesinden sağlanmaktadır. “Tilkinin dönüp dolaşıp geleceği yerin, kürkçü dükkanı olacağı” vecizesinden, beslenilen hayvanın da eninde sonunda geleceği yerin terazi olacağı gerçeği unutulmaktadır. Bu nedenle pazarlamada, her yaşta besi hayvanı için muhakkak canlı ağırlık dikkate alınmalıdır.

-Genç hayvanlar

Resim.3

İl Dışına Pazarlanan Hayvanlar

-Besi sonras

ında et ve et ürünleri olarak pazarlanmadığından yine ekonomik kazanç yetersiz kalmaktadır ve dolayısıyla hayvancılık sektöründe rasyonel gelişim sağlanamamaktadır.

-Canl

ı hayvan nakliyatı, et ve et ürünleri nakliyatından her zaman çok daha pahalıdır.

-Nakliyat esnas

ında önemli oranda canlı ağırlık kaybı oluşmaktadır.

-Bir çok önemli salg

ın hayvan hastalığı hayvan hareketleri sonucu ortaya çıkmaktadır.

-Hammadde (besi olgunlu

ğu sağlanmış hayvan) bulmada sorun yaşandığı noktada hayvansal üretime dayalı sanayide de gelişim sağlanama- maktadır. Oluşan bu kısır döngü sürüp gitmektedir.

Neticede Ardahan’

Resim.4

İl’de Mera Besiciliği

Neler yapabiliriz ?

Hayvan ve hayvansal ürünlerin çağın değişen koşullarına uygun bir biçimde üretim ve kalitesinin artırılması, gerek Ardahan gerekse Ülke ekonomisi için büyük önem taşımaktadır.

-Gerçek manada, amac

ına göre hayvancılık işletmeleri oluşturma yoluna gidilmeli. ‘Her şeyden, her çeşitten biraz’ ile bir yere varılamamaktadır.

-Dam

ızlık, süt, besi yada kombine (karışık) üretimli işletme olarak işletmenin adını konmalı ve tüm çaba bu amaca yönelik olarak harcanmalıdır.

Şahıs olarak, tüm köy olarak geleceğimiz adına, meralarımızın korunması için her türlü çaba gösterilmelidir.

-Dam

ızlık işletmeler, artık verimsiz yerli hayvan beslemekten vazgeçmelidir. Kaliteli damızlık boğa veya suni tohumlama ile hayvanların ırk ıslahı sağlanmalıdır (bölgemiz için montofon veya simental ırkı tercih edilmelidir).

-Bar

ınakların asgari şartları taşıması sağlanmalıdır; zemini düzgün-hafif eğimli, havadar, aydınlık, yeterli genişlikte, hayvan türlerinin ayrı yerlerde barındırılması gibi.

-Arpa, bu

ğday yerine fiğ, korunga ve yonca üretimi yapılarak, kaba yem eksiği karşılanmalıdır.

-Salg

ın hastalıklara karşı aşılamaların tam olarak yapılmalı, ilkbahar ve sonbahar parazit (kene, bit,iç parazitler) mücadelesi yapılmalıdır.

-Hayvanc

ılığımızın geleceği için en önemli proje olan kayıt sisteminin sağlıklı işlemesi için yetiştirici olarak yükümlülüklerini tam olarak yapmalıdır (hayvanların küpelenmesi, kesim, ölüm ve satışlarının bildirilmesi, nakillerin menşe ve veteriner sağlık raporu ile yapılması gibi ).

-Yeti

-Pazarlamada; besi olgunlu

ştirici birliklerinin oluşturulması ve bu oluşumların desteklenmesi; yetiştiricilerin kuracağı bu birliklerle daha kaliteli hizmet alınması, pazarlama organizasyonu ve pazar bulmada kolaylık sağlama, fiyat birliği oluşturma gibi bir çok alanda söz sahibi olunacaktır (Bu manada sütçülük, besicilik, damızlık üreticiliği birlikleri bir an önce kurulmalıdır). ğu sağlanmadan hayvanların satılmaması, genç hayvanların “geleceği var” diye taban fiyatlarının yükseltilmemesi ve neticede geleceği yerin terazi olacağı unutulmamalı, canlı ağırlık muhakkak göz önünde bulundurulmalı.

-Unutulmamal

ıdır ki başlangıçtaki taban fiyatının yüksekliği, son nokta olan tüketiciye kadar yansıdığından, bu durum zincirleme olarak sektörü olumsuz etkilemektedir.

Resim.5 Ardahan’da Mera ve Hayvanc

Ardahan ilinin tek geçim kayna

ğı hayvancılıktır. Hayvancılık ise gücünü meralardan almaktadır. Bu iki potansiyele sahip çıkalım ve bir yetiştirici olarak yükümlülüklerimizi öğrenip, gelişimine katkı sağlayacağımız hayvancılıktan daha büyük ekonomik pay alalım.
Neticesinden Siz kazan

ın, İlimiz kazansın, Ülkemiz kazansın. ılık

ın sahip olduğu en önemli potansiyel olan, besicilik potansiyeli değerlendirilemediği gibi her geçen gün, il ve ülke ekonomisi için kayıplar hanesine yazılmaktadır.

ın gerekli besi olgunluğu sağlanmadan pazarlanması ile doğrudan ekonomik kayıp oluşmaktadır.ığır Varlığı ve İl Dışına Pazarlanan Büyükbaş Hayvan Miktarı

YIL	Türkiye S ığır Varlığı (Adet)	Ardahan S ığır Varlığı (Adet)	(*) İl Dışına Pazarlanan (Adet)
1993	11.910.000	256.750	30.689
1994	11.901.000	265.600	34.917
1995	11.789.000	258.290	27.820
1996	11.886.000	257.730	35.323
1997	11.185.000	249.610	35.328
1998	11.031.000	264.870	37.956
1999	11.054.000	255.610	38.001
2000	10.761.000	256.590	68.237
2001	9.448.000	234.457	49.890
2002	9.725.155	244.171	81.138

İE, Tarımsal Yapı ve Üretim, 1993-2000. Ardahan Tarım İl Müdürlüğü, 1993-2002. (*) İl dışına kayıtlı olarak nakledilen miktardır. İl’de besi materyali olarak üretimi yapılan büyükbaş hayvanların kısa dönem mera besisinden sonra ne yazık ki tamamına yakını il dışına pazarlanmaktadır. Yılda ortalama 50.000 ile 80.000 arasında sığır varlığı, besi olgunluğu sağlanmadan, satılmak üzere il dışına sevki yapılmaktadır. Nitekim bu amaçla 2002 yılında 82.000, 2003 yılında ise 75.000 adet büyükbaş hayvan il dışına nakledilmiştir. İli Mera Alanları

ği taşıyan meralar yeterince korunamamakta ve usulüne uygun kullanılmamaktadır. Bunun için öncelikle, tüm yöre insanının bilinçli hareket etmesi ve gerekli duyarlılığı göstermesi gerekmektedir. Bu amaçla; meralara gereğinden fazla hayvan sokulmaması, ilkbahar erken dönemde otlatılmaması, çim yüzeylerinin sökülmesine izin verilmemesi, yerleşim ve tarım için kullanılmasına fırsat verilmemesi hayati önem taşımaktadır.